ھەكىم ئىزى

  ئالدىنقى يازمىمىزدا تىبابەت بىلەن مېدىتسىنا ، تىۋىپ بىلەن دوختۇرنىڭ ئوخشاش مەناغا ئىگە، ئوخشاش غايىلەرنى كۆزلەيدىغان بىلىم ۋە ئىنسانلارنى كۆرسىتىدىغانلىقىنى شەرھىلەپ ئۆتكەن ئىدۇق. ئىلمىي تەتقىقاتلارنىڭ  تىبابەتتە كەڭرى ئېلىپ بېرىلىشىغا ئەگىشىپ، بولۇپمۇ « Robert Koch »   نىڭ 1880 -يىللاردا كېسەللەرنىڭ باكتىرىيەدىن تارقىلىدىغانلىقىنى بايقىشى ۋە 1908 - يىللارغا كەلگەندە « Paul Ehrlich » نىڭ تۇنجى ياللۇغ قايتۇرغۇچنى كەشىپ قىلىشى بىلەن تىبابەت ۋە مېدىتسىنا كەلىمىسىنىڭ ئالدىغا «زامانىۋى» سۈپىتى قوشۇلۇشقا باشلىدى. شۇنىڭ بىلەن دۇنيا ساغلاملىق تەشكىلاتى دۇنيادىكى ھەر قايسى مىللەتنىڭ ئۆزىگە خاس مىللىي تىبابىتىنى تارىختىن بۇيان قىلغان خىزمەتلىرىگە كۆز يۇمۇپ، بىر ئىنجىقلاش بىلەنلا ئۇلارغا ئەنئەنىۋى تىبابەت دەپ ئىسىم قويدى ۋە ئۇلارنىڭ « ئۈنۈمى ئېنىق ئەمەس ۋە ئەكىس تەسىرى بولۇشى مۇمكىن » دەپ ئەسكەرتىشنى ئۇنتۇپ قالمىدى . نەتىجىدە تىبابەت، جالالەتتىن رۇمىنىڭ مىسرالىرىدىكى -  تىبابەت خار جايدا يۈرەكلەر كاۋاپ، نېچۈن خاراب بولسۇن بىمارۇ بىھال، تىبابەت سەنئىتى ئاچقاندا جامال-  تىللارغا داستان شان

پەن- تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتى ۋە قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرى،  بىر تەرەپتىن ھاياتىمىزنى ق و لايلاشتۇرۇپ تۈرلۈك ئۇچۇر- مەلۇماتلارغا بولغان تەشنالىقىمىزنى قاندۇرۇپ ئۇنىڭ بىلەن بولغان ئارىلىقىمىزنى يېقىنلاشتۇر ۇۋاتقان بولسا ، يەنە بىر تەرەپتىن بۇ ئۇچۇر- مەلۇماتلارنىڭ كۆپلۈكى، مەنبەسىنىڭ سەرخىللىقى، ئاساسلىق ئوبىيېكتى بولغان ئىنسان ۋە ئېرىقنىڭ كۆپچىللىقىدىن تۈپەيلى ئەقلىمىزنى قايمۇقتۇرۇپ مەسىلىلەر ھەققىدە توغرا ۋە ئېنىق قارار چىقىرىشىمىزدا بىزنى گاڭگىرتىپ قويماقتا. بۇ قارار ئىنسان ھاياتى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك ساغلاملىق مەسىلىسىگە كەلگەندە تېخىمۇ ئۆز ئىپادىسىنى تاپماقتا. كېسەللەر، نېمە قىلىش كېرەك؟ قايسى شەكىلدە داۋالىنىش؟ قايسى دوختۇرغا كۆرۈنۈش؟ قايسى بۆلۈمگە مۇراجىئەت قىلىش؟ دېگەندەك جاۋابى ھەرخىل سوئاللارنىڭ قىيىناشلىرى ئاستىدا كېسىلىنى داۋالاتماي تۇرۇپ يېڭى بىر كېسەلگە، پسىخىكىلىق ئەندىشىگە گىرىپتار بولماقتا. بۇ ئەھۋال «ئىزچى»نىڭ بۇ زاماندا  دوختۇر بولماق تەس، ئەمما كېسەل بولماق ئۇنىڭدىنمۇ تەس، دېگەن سۆزىنى ئەسلىتىدۇ . بۇنىڭ سەۋەبلىرىدىن بىرسى، ھەرخىل مىللەتنىڭ تىلى ۋە ئىدىيە قۇرۇلمىس

بىر دۆلەتنىڭ، دۆلەتنى تاشقى ۋە ئىچكى دۈشمەنلەردىن قوغداپ پۇقرالىرىنى ئاسايىش ھايات بىلەن تەمىن ئېتىدىغان ئىستىخبارات ۋە خەۋپسىزلىك تەشكىلاتلىرى، ئەسكەر ۋە ساقچىلىرى بولغاندەك، بىر كومپيۇتېرنىڭ يۇمشاق ۋە قاتتىق دېتاللىرىنى ھەر خىل ۋىرۇس ۋە جاسۇس پروگىراممىلاردىن ساقلاپ كومپيۇتېرنىڭ ئۈنۈملۈك، توسالغۇسىز شەكىلدە خىزمىتىنى جارى قىلدۇرۇشىغا تۈرتكىلىك رول ئوينايدىغان بىخەتەرلىك تاملىرى ۋە ۋىرۇسقا قارشى پروگىراممىلىرى بولغاندەك، ئىنسان بەدىنىدىمۇ ساغلاملىقىمىزنى  قوغداش بىلەن ۋەزىپىلەندۈرۈلگەن بىر بىخەتەرلىك تورى بار بولۇپ، بۇ سىستېمىنى بىخەتەرلىك سىستېمىسى نۇقتىسىدىن  ئەڭ مۇكەممەل ۋە ئەڭ ئەقىللىقى دېيىشكە بولىدۇ. بۇ سىستېمىنىڭ ئىسمى ئىممۇنىتېت سىستېمىسى بولۇپ بۇ مېدىتسىنادا ئايرىم بىر ساھە سۈپتىدە ئوقۇتۇلۇپ تەتقىق قىلىنىدۇ. تەتقىق قىلىنغانسېرى بۇ سىستېمىنىڭ مۇرەككەپلىكى ۋە مۇكەممەللىكى ئىنساننى ھەيران قالدۇرماقتا ۋە بۇ ساھەدىكى يېڭى كەشپىياتلار مېدىتسىنانىڭ تەقدرىنى، يېڭى دورا ۋە داۋالاشنىڭ كەلگۈسىنى بەلگىلمەكتە. بۇ سىستېما بۇرۇنقى يازمىلىرىمىزدا قەيت قىلىپ ئۆتۈلگەندەك، ساغلاملىقىمىزنى ق

  ساغلاملىقنىڭ سىرىنىڭ تەبىئىيلىكتە ئىكەنلىكىنى ئالدىنقى يازمىلاردا شەرھلەشكە تىرىشتۇق. بۇ تەبىئي ھايات ئەندىزىسىگە نىسبەتەن تەبىئي ئىستېمال بۇيۇملارنىڭ ۋە تەبىئي يېمەك- ئىچمەكنىڭ مۇھىملىقىدا شەك يوق. بۇ تەبىئي مەھسۇلاتلارنىڭ قېلىپلاشقان ئىسمى ئورگانىك مەھسۇلاتلار بولۇپ، بۇ مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان يىزا-ئىگىلىك تۈرىنى « ئورگانىك دېھقانچىلىق » دەپ ئاتايمىز.  ئورگانىك مەھسۇلاتلار ئۆزىگە خاس ئىشلەپچىقىرىش پرىنسىپى ۋە شەرتلىرى بولغان دېھقانچىلىقنىڭ مەھسۇلى بولۇپ،  مەھسۇلاتلار تەكشۈرۈپ بېكىتىشلەردىن ئۆتكەندىن كىيىن ئورگانىك كىنىشكىسى ئېلىپ « ئورگانىك » ماركىسى بىلەن بازارغا چىقىشى لازىم. ئورگانىك دېھقانچىلىق بولۇشى ئۈچۈن ئاۋۋال ھېچقانداق ھاشارەت ۋە ياۋا ئوت ئۆلتۈرگۈچ، خىمىيەلىك ئوغۇت ۋە ھورمونلار ئىشلىتىلمىگەن بولىشى، چاچقان ئۇرۇقنىڭ گېنى ئۆزگەرتىلمىگەن بولىشى، ئېتىزلىقنى سۇغارغان سۇلارنىڭ ھەرخىل خىمىيەلىك ماددىلار بىلەن بۇلغانمىغان بولىشى، ئەگەر بۇرۇن ئورگانىك دېھقانچىلىق ئېلىپ بېرىلمىغان بولسا تۇپراقنىڭ زەھىرىنى يوقىتىش ئۈچۈن چىققان ھوسۇلنى تۇپراققا بېرىش شەرتى بىلەن ئۈچ يىل تۇپراق