ھەكىم ئىزى

ساغلاملىقنىڭ سىرى تەبىئىيلىككە كۆمەگلىك. دەۋرنىڭ تەرەققىياتى، زامانىۋىلىشىش قالپىقى ئاستىدا تەرەققىي قىلغان تەبىئىيلىككە، تەبىئىي قەدىمقى ئىشلەپچىقىرىش ئۇسۇلىغا زىت سانائەت، يېزا- ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش ئۇسۇللىرى، پەقەت ۋە پەقەت پايدا تېپىشنى مەقسەت قىلغان ئاڭ ۋە بۇ ئاڭنىڭ تەسىرىدە كۆزى كۆر بولغان ئىنسانلار تۈپەيلى « تەبىئىيلىك» دېگەن ئۇقۇم، تەبىئىي ياشاش ئەندىزىسى، تەبىئىي مەھسۇلاتلار بۇ تەتۈر قۇيۇنلار تەرىپىدىن ئۇچۇرۇلۇپ چۆللەرگە، ئىنسان ئايىقى باسمىغان تاغۇ- بوستانلارغا كۆمۈلۈپ كەتمەكتە، ئىنسانلار تەرىپىدىن تىرىك كۆمۈلمەكتە. تەبىئىيلىكتىن مەھرۇم قالغان ئىنسانلار ھەرخىل كېسەللىكلەرنىڭ قۇربانى بولۇپ، ئۆزىنى كېسەل قىلىۋاتقان دۈشمەننىڭ ئەسلىدە ھەركۈنى ئىستىمال قىلىۋاتقان يېمەك- ئىچمەك مەھسۇلاتلىرى ئىكەنلىكىنى ئاڭقىرالماي، نېمە قىلارىنى بىلەلمەي تېڭىرقىماقتا، دۈشمەننى بىلەلمەي ئۆز- ئۆزىگە ئوق ئاتماقتا. ئەسلىدە ساغلاملىق چولپىنى داستانلىرىنى يازغان، تەبىئىي ھايات قېلىپى بىلەن بىزگە چۇڭقۇر ئىزلار قالدۇرۇپ كەتكەن ئاتا- بوۋىلىرىمىزنىڭ ھەر نەرسىسى تەبىئىي ئىدى. تەبىئىي بولغاچقا خاراكتېرىدە بىر

ھەر قېتىم مۇزىيخانىنى زىيارەت قىلغان چېغىڭىزدا، كۆرگەزمىگە قويۇلغان، ئىنسانغا ئىستىتىك زوق بېغىشلايدىغان، ئىنساننى ھازىردىن ئىلىپ تارىخنىڭ، مەدەنىيەتنىڭ ھاياجانلىق مىنۇتلىرىغا ئىشتىراك قىلدۇرىدىغان بۇ بىر- بىرىدىن گۈزەل، مۇكەممەل سەنئەت ئەسەرلىرىنى كۆرگىنىڭىزدە، بۇ ئەسەرلەرنىڭ سەنئەتكارلىرىغا، ئۇلارنىڭ روياپقا چىقىشىغا سەۋەبچى بولغان، سەنئەت ئەسەرلەرنىڭ روھى ھېسابلىنىدىغان ئۇ تارىخقا، مەدەنىيەتكە ۋە ئۇلارنىڭ قەھرىمانلىرىغا مەدىھە ئوقۇماي تۇرالمايسىز. ئەمما بۇ ئەسەرلەرنى زاماننىڭ يىپىرتىشى ۋە ھاۋا- كىلىماتنىڭ چۈرتىشىدىن قوغداپ، ئەسلى ھالىتىنى ساقلاپ، ئۇلارغا كۆز تىككەن ئوغرى- قاراقچىلاردىن قوغداپ بىزلەرنىڭ زوق ئېلىشىمىزغا ئىمكان يارىتىۋاتقان، ئۇلارنىڭ ئارقىسىدىكى قوغداش ۋە بىخەتەرلىك تېخنىكا سىستېمىلىرىنى مەيدانغا كەلتۈرگەن ئارقا سەپتىكى  سەنئەتكارلار ۋە ئۇنى قوغداش ئۈچۈن پوستتا تۇرىۋاتقان ئىسىمسىز قەھرىمانلارنىڭمۇ ئەسلىدە بىرەر سەنئەتكار  ئىكەنلىكىنى ئويلاپ باقتىڭىزمۇ؟ بۇ كۆرۈش بۇرجىكىدىن قارىغاندا، ئەڭ مۇكەممەل ۋە ئەڭ گۈزەل بىر شەكىلدە يارتىلغان ئىنسان بەدىنىنىڭ گۈزەللىكىدىن ئىستىتىك

  تېبابەتتە كېسەلگە قارتا دورا، دەردىگە قاراپ داۋا قىلىش ئاساستۇر. شۇڭا كېسەللىكلەرنىڭ سەۋەبىنى تېپىش ھەم مۇھىم ھەم قېيىن. ئەسلىدە قان بېسىمى، شېكەر كېسلى، يۈرەك قان- تومۇر كېسەللىكلىرى بىر نەتىجە بولۇپ، ئۇلارنى بىر سەۋەپ دەپ دورا ئىشلىتىش ئەڭ چوڭ خاتالىقلىرىمىزدىن بىرى.  بۇ كېسەللىكلەر پەرىقلىقتەك كۆرۈنسىمۇ، ئەمەلىيەتتە ئۇلارنىڭ سەۋەبلىرى گىرەلىشىپ كەتكەن بولىدۇ. دۇنيادىكى ئۆلۈملەرنىڭ ئەڭ مۇھىم سەۋەبى بولغان كېسەللىك يۈرەك قان- تومۇر كېسەللىكلىرى بولۇپ، بۇنىڭ ئەڭ مۇھىمى سەۋەبى شېكەر كېسەللىكى، شېكەر كېسىلى بولغان كىشىنىڭ قان بېسىمى بولۇشى ۋاقىت مەسىلىسى بولۇپ، بۇلارنىڭ ئورتاق سەۋەبلىرى بولسا سېمىزلىك ۋە ئۇنىڭ سەۋەبى بولسا يېمەك- ئىچمەكلىرىمىزدىكى يۇقىرى شېكەر مىقدارى.  بۇنىڭدىن باشقا نۇرغۇن ھايات سۈپىتىمىزنىڭ بۇزۇلۇشىغا سەۋەپ بولىۋاتقان ھەر تۈرلۈك كېسەللىكلەرنىڭ سەۋەبىمۇ ناتەبىئىي يېمەك- ئىچمەكلەردىكى زەھەردىن باشقا نەرسە ئەمەس. ئىرسىي دەپ قەدىرىمىزگە ئاتىپ قويىدىغان كېسەللىكلەرنىڭ نىسبىتى بەك تۆۋەن بولۇپ، ئىرسىيتىمىزنىڭ بۇزۇلۇشىغا سەۋەبچى بولىۋاتقانمۇ دەل بىزنىڭ ئىرسىي بولمىغان ( ئات

  ئىزچى بىر يىل مۇقەددەم ئىنسانلارغا كېسەللىك چۆللۈكىدە  سۇ بولۇپ تەشنالىقىنى قاندۇرۇش، ھەرخىل قۇيۇنلار ئىلىپ كەلگەن تېڭىرقاشلارنى تۈگۈتۈپ دەردلەرگە داۋا بولۇش، خەلقىمىزنى ساغلاملىق بوستانىغا باشلاش مەقسىتىدە، تارىختىن ئىنسانىيەتكە ساغلاملىق ۋە سائادەت بەخش ئەتكەن ھەكىملەرنىڭ ئىزلىرىنى قوغلاپ، بۇ چۆللەردە چۆل كېمىسىگە مىنىپ، ئىلىم- پەن بەرگەن كومپاسنى بىلىگە باغلاپ يولغا چىققان ئىدى. كۆزنى يۇمۇپ ئاچقىچە بۇ بىر يىل ئارقىدا قالدى. بۇ بىر يىلنىڭ ھېساب- كىتابى يېقىنلاشقان بۇ كۈنلەردە ئىزچى بىر تەرەپتىن بۇ بىر يىللىق سەپەردە دەشت- چۆللەردە ئېزىپ قالماي، بوران- چاپقۇنلاردا ئۇچۇپ كەتمەي، ھەكىم ئىزى پرىنسىپلىرىنىڭ كۆلەڭگىسىدە كارۋاندىن چۈشۈپ قالمىغانلىقىغا شۈكۈر قىلىپ ھاياجانلانسا، يەنە بىر تەرەپتىن مەنزىلنىڭ ئۇزاقلىقى، يولنىڭ قىيىنلىقى، ئاتلارنىڭ ئورۇقلۇقىنى كۆرۈپ ئەندىشە ئىچىدە چۇڭقۇر خىياللارغا پاتماقتا. بۇ بىر يىللىق  ئۆمىلەش، ئىز سۈرۈش نەتىجىسىدە ساغلاملىق چۆلىنىڭ بوسۇغىسىغا تېخى كەلمىگەنلىكىنى، ئۆمۈرنىڭ قىسقا قىلىدىغان خىزمەتنىڭ جىق، شەرت- شارائىتلارنىڭ ئېغىرلىقىنى تونۇپ يىتىپ ئاھ ئۇرماق